_large.jpg)
Perła Dolnego Śląska – Kopalnia Złota w Złotym Stoku
Kopalnia Złota w Złotym Stoku to miejsce, gdzie historia, przygoda i legenda łączą się w jedno. Zobacz najstarszą kopalnię złota w Polsce, spłyń łodzią podziemną, odkryj duchy sztolni i poznaj sekrety górnictwa na Dolnym Śląsku!
.
.
Zabytkowa Kopalnia Złota w Złotym Stoku – wraz ze Sztolnią Ochrową i Średniowieczną Osadą Górniczą – to jedno z tych miejsc, które idealnie sprawdzą się jako cel rodzinnej wycieczki o każdej porze roku, niezależnie od pogody.
Dla wielu turystów, którzy wcześniej odwiedzili Kopalnię Soli w Wieliczce, Złoty Stok staje się kolejnym przystankiem na mapie podziemnych przygód – z tym że tu wszystko nabiera nieco innego wymiaru. W sercu Gór Złotych, na Dolnym Śląsku, kryją się historie, które wykraczają poza górnictwo. To właśnie w Złotym Stoku przecinają się ślady Napoleona Bonaparte i królewny Marianny Orańskiej – postaci, które na trwałe zapisały się w regionalnych opowieściach.
Choć Dolny Śląsk słynie z wielu tajemniczych miejsc – jak choćby kompleks Riese – to właśnie Złoty Stok oferuje zupełnie inną, bardziej rodzinną i przyjazną formę eksploracji. To obowiązkowy punkt każdej wycieczki po regionie – zarówno dla miłośników historii, jak i poszukiwaczy przygód.
Nie brakuje też lokalnych legend. Jedna z nich mówi, że w górskich potokach wokół miasteczka wciąż można znaleźć złote samorodki. Prawda czy nie – jedno jest pewne: kto raz odwiedzi to miejsce, z pewnością zechce tu wrócić.
.
.
Złoty Stok to miejsce, gdzie historia pisana jest złotem, a przygoda czeka pod ziemią i na powierzchni.
.
Zabytkowa Kopalnia Złota to perła Dolnego Śląska – unikatowa atrakcja łącząca bogatą, ponad tysiącletnią historię z interaktywnym zwiedzaniem dla całej rodziny. Przemierz podziemne sztolnie, zobacz jedyny w Polsce podziemny wodospad, odwiedź Średniowieczną Osadę Górniczą i spłyń łodzią przez skalne korytarze. A wszystko to – przez cały rok, niezależnie od pogody.
.
Osada Górnicza
.
Historia Kopalni Złota
Złoty Stok to najstarszy ośrodek górnictwa złota w Polsce. Początki eksploatacji złotonośnych rud sięgają tu około X wieku. Już w średniowieczu osada zyskała znaczenie dzięki wydobyciu złota i arsenu, a w ówczesnej Europie uchodziła za jedno z ważniejszych miejsc pozyskiwania kruszców szlachetnych.
W XVI wieku Złoty Stok przeżywał swój złoty wiek – działało tu ponad 190 sztolni, a liczba mieszkańców i górników dynamicznie rosła. Szacuje się, że w całej historii eksploatacji wydobyto tu ponad 16 ton czystego złota. Złoty Stok przez wieki należał do różnych państw – Czech, Austrii, Prus i Niemiec – stąd w mieście znajdziemy wiele wpływów kulturowych i architektonicznych.
Wydobycie złota zakończono oficjalnie dopiero w 1962 roku, a wiele lat później opuszczone sztolnie zyskały drugie życie jako unikalna trasa turystyczna. Od 1996 roku Kopalnia Złota jest udostępniona do zwiedzania i stale rozwijana jako atrakcja turystyczna – zarówno podziemna, jak i naziemna.
.
.
Złoty Stok – tysiąc lat historii złotem pisanej
Historia Złotego Stoku to opowieść głęboko zakorzeniona w górniczej tradycji Dolnego Śląska – i to dosłownie. Od ponad tysiąca lat w rejonie tym wydobywano złoto, a później także arsen, co uczyniło miasto jednym z najstarszych ośrodków górniczych w tej części Europy.
Już w średniowieczu lokalna ludność wydobywała złoto z tzw. czapy wietrzeniowej złotostockiego złoża oraz z aluwialnych osadów okolicznych potoków. Pierwsze pisemne wzmianki o prowadzonych tu pracach górniczych pochodzą z XIII wieku.
.
Sztolnia Ochrowa
.
Złoty wiek miasta i górnictwa
Prawdziwy rozkwit przypadł na początek XVI wieku. Wtedy to Złoty Stok przeżywał swój złoty wiek – działało tu aż 190 sztolni i wyrobisk, a także 20 hut, w których przetapiano cenny kruszec. Roczna produkcja złota wynosiła średnio 60 kg, a w najlepszych latach sięgała nawet 140 kg – co stanowiło około 8% ówczesnej produkcji złota w Europie.
.
Muzeum Przestróg, Uwag i Apeli
.
Od złota do arsenu
Z końcem XVII wieku odkryto w tutejszych skałach bogate pokłady rud arsenowych. Złoty Stok wszedł w nową epokę – stał się głównym ośrodkiem produkcji arszeniku, cennego w przemyśle, farbiarstwie i medycynie. W XX wieku kopalnia została zmodernizowana, a podczas II wojny światowej – co niezwykle rzadkie – nie została zniszczona. Działała nieprzerwanie aż do 1961 roku, kiedy to zakończono wydobycie.
Co ciekawe, choć złoże eksploatowano przez 10 stuleci, nigdy nie zostało ono w pełni rozpoznane. Przez lata uważano, że złoto występuje w nim w postaci rozproszonej, ukrytej w strukturze minerałów, jak np. arsenopiryt. Jednak badania z lat 90. XX wieku wykazały, że w wielu rudach występuje także złoto rodzime, co wciąż rozbudza wyobraźnię geologów i... poszukiwaczy przygód.
.
zalany chodnik w którym pływa się łódkami
.
Podziemna trasa i fascynujące liczby
Szacuje się, że w trakcie całej historii kopalni powstało ponad 320 km podziemnych korytarzy, z czego współcześnie dostępnych jest około 20 km. Trasa turystyczna "Kopalnia Złota", udostępniona w 1996 roku, prowadzi przez dwa główne chodniki: Sztolnię Gertrudy oraz Sztolnię Czarną, w której znajduje się jedyny w Polsce podziemny wodospad.
Długość trasy wynosi około 1,5 km, ale to tylko ułamek tego, co wciąż kryją tutejsze góry...
.
.
Ciekawostki ze świata złota
- Gdyby zebrać całe wydobyte na świecie złoto w jednym miejscu, zmieściłoby się w sześcianie o boku 23 metrów.
- Zaledwie 1 gram złota wystarczy, by wyciągnąć z niego drucik o długości 160 metrów – z jednej obrączki można więc uzyskać nawet pół kilometra cienkiego złotego przewodu.
- Taki sam gram złota można również rozklepać w folię o powierzchni 1 m².
- Na Ziemi jest niemal 100 razy więcej rtęci niż złota, co czyni ten metal jednym z najrzadszych.
- Złoto jest niezwykle ciężkie – sztabka tej samej wielkości co ołowiana będzie niemal dwa razy cięższa.
.
..
Legendy Kopalni Złota
..
🗝️ Legenda o zaginionej sztabie złota
Jedna z najsłynniejszych opowieści mówi o złotej sztabie, którą ukryto w sztolni przez górników uciekających przed najazdem husytów. Mimo licznych prób, nigdy nie udało się jej odnaleźć. Lokalni przewodnicy żartują, że kto pierwszy ją odnajdzie – zostanie nowym „Złotym Księciem”.
🌲 Legenda o alchemiku z Złotego Stoku
Według innej legendy, w XVI wieku w sztolniach miał działać tajemniczy alchemik, który rzekomo odnalazł sposób zamiany arsenu w złoto. Mieszkańcy bali się jego eksperymentów, aż pewnego dnia ślad po nim zaginął. Mówi się, że jego laboratorium wciąż znajduje się gdzieś pod ziemią...
👻 Duch Gertrudy
Sztolnia Gertrudy zawdzięcza nazwę kobiecie, która miała czekać tu na powrót swojego męża-górnika. Niestety, mężczyzna zginął w zawale. Od tamtej pory duch Gertrudy ponoć snuje się po korytarzach, pomagając zbłąkanym turystom odnaleźć drogę...
.
.
Adres kopalni
Zabytkowa Kopalnia Złota
ul. Złota 7
57-250 Złoty Stok, woj. dolnośląskie
Tel. +48 74 817 55 08
Strona: https://www.kopalniazlota.pl
.
podziemny wodospad
.
Dojazd
🚗 Samochodem:
Złoty Stok leży na pograniczu Gór Złotych, tuż przy granicy z Czechami, w powiecie ząbkowickim. To bardzo dobrze skomunikowane miejsce:
Wrocław – ok. 95 km (ok. 1,5 godziny drogi)
➝ DK8 w kierunku Kłodzka, następnie DW390
Kłodzko – ok. 25 km
Ząbkowice Śląskie – ok. 30 km
Praga (Czechy) – ok. 160 km (ok. 2,5 godziny)
📌 W nawigacji wpisz: „Zabytkowa Kopalnia Złota, Złoty Stok”
Transport publiczny:
Najbliższe stacje kolejowe: Kamieniec Ząbkowicki, Kłodzko, Bardo Śląskie
Z Kamieńca i Ząbkowic Śląskich kursują autobusy i busy prywatne do Złotego Stoku (należy sprawdzić lokalne rozkłady jazdy)
.
podziemny spływ łodziami
.
Parking
Duży, bezpłatny parking dla samochodów osobowych i autokarów znajduje się przy wejściu głównym do kopalni (ul. Złota 7)
Dodatkowe miejsca postojowe dostępne w sezonie (maj–wrzesień) w sąsiedztwie Średniowiecznej Osady Górniczej
🚻 Na parkingu dostępne są toalety i mała infrastruktura turystyczna (mapy, punkt gastronomiczny sezonowy)
Jeden z niewielu w Polsce bezpłatnych parkingów dla Camperów.
Na parkingu znajduje się ładowarka dla elektryków.
Praktyczne wskazówki:
Dla grup zorganizowanych i autokarów zaleca się wcześniejszy kontakt i rezerwację.
Dla rodzin z dziećmi: większość terenu przyjazna dla wózków, choć sztolnie mają naturalne ograniczenia (wąskie przejścia, niskie sklepienia – lepiej nosidełko niż wózek).
Warto mieć ciepłą odzież – w podziemiach temperatura utrzymuje się w okolicach 7–10°C przez cały rok.
Do kopalni można wybrać się z psem, oczywiście w kagańcu i na smyczy.
.
podziemna kolejka
.
.
opracowanie & foto: Albin Marciniak
fotoreporter, podróżnik i dziennikarz specjalizujący się w eksploracji turystycznych podziemi. Twórca Klubu Podróżników „Śródziemie” i projektu „Czyste Tatry”.
https://www.facebook.com/marciniak.albin/
.
.
Sztolnia Ochrowa w Kopalni Złota w Złotym Stoku
.
.
.
